Gaspıralı'nın büyük hayali: TURAN

İsmail Gaspıralı 1815 yılında Kırım'ın Gaspıra şehrinde doğan ve soyadını doğduğu şehirden İsmail Gaspıralı 1868 yılında daha 17 yaşındayken Rusça Öğretmenliği yapmaya başlamış ve bu görevini ifa ederken aynı zamanda Rus Edebiyatçısi İvan Turgenyev'in yardımcılık ve tercümanlığını yapmıştır. Türkçü Turan Görüşün önemli ideologoglarındandır. Gaspıralı 1883'te kurduğu Tercüman adlı gazetede Türk halklarını "Dilde,fikirde, işte birlik!" adlı çağrısıyla turan fikrinin bir nevi özetini yansıtmaktadır. Aynı zamanda  Türk halklarındaki birlikteliğin temel ilkelerini oluşturmuş ve günümüzde de bu mücadelenin   hedefini ve öğretisini göstermektedir.   Gaspıralı, 1881 tarihli bir yazısında:

	"Geri kalmışlığımızın tek nedeni cehaletimizdir. Avrupa'da neyin icat edildiğine veya neler olduğuna dair hiçbir fikrimiz yok. Bu izolasyondan kurtulmak için bunları okuyabiliyor olmamız gerekirdi; Avrupa fikirlerini yine Avrupalı kaynaklardan öğrenmeliyiz. İlk ve orta okullarımızın müfredatlarına bu dersleri koymalıyız ki, göz bebeklerimiz yani öğrencilerimiz bu fikirlere ulaşabilsin.	„

Ziya Gökalp'ten Hüseyin Nihal Atsız'a Yusuf Akçur'a ya ve Ismail Gaspirali'ya gelen ortak hayal'in adıydı :Turan.
Gaspıralıya bugün Türkiye Tarihî açısından baktığımızda iki önemli yönü ortaya çıkar biri yukarıda belirttiğim gibi Ziya Gökalp, Yusuf Akçura,Ali Merdan Topçubaşi,Zeki Velidi Togan gibi turancılık fikrinin altın çağını yaşadığı ilk dönem figürlerinden olması diğeri ise dilde, işte,fikirde birlik" adlı çağrısında yaptığı Türk dünyası için en büyük adımlarından biri de Tercüman adlı gazetesinde öyle yazılar yazıyordu ki; "Istanbul'da çıkan gazete hem üsküpte hem mısırda, hem doğu türkistan'da yaşayan bir türk rahatlıkla anlayabilirdu ki bu turan fikrinin teoriden uygulamaya geçirdiği en büyük bir başarıydı.  Aynı zamanda Enver Paşa,Zeki Velidi Toganla bırlıkte Doğu Türkistan'ı Rusya'nın işgaline karşı "Basmacı Hareketi" adi altındaki orduya komutanlık ederek yol göstermiştir.
 Özetle; Ismail Gaspirali yükselen Rus milliyetçiliğini yani panslavizme karşı Türk milliyetçiliğini pantürkizm'in oluşmasında ve gelısmesinde rol aldığı kadar Kırım yarımadasında uyumuş ve köhneleşmis müslüman Türkler'in uyanmasını ve ayaklanmasını sağlayan büyük ideolog.
Eserleri:
Fikir Eserleri
.Dil,Edebiyat,Seyehat Yazıları
.Eğitim Yazıları
.Roman ve Hikayeleri